Жақында ғана марихуананың айналасындағы барлық назар оның екі басты «жұлдызына» — ТГК және КБД-ға аударылған болатын. Тетрагидроканнабинол өзінің психоактивті әсерлерімен рекреациялық қолданудың символына айналса, каннабидиол терапиялық қасиеттерімен танылып, медицина зерттеулері мен денсаулыққа арналған өнімдер нарығында кеңінен қолданыла бастады. Алайда, осы қосылыстардың көлеңкесінде, аса маңызды, бірақ аз танымал басқа заттар — каннабигерол (КБГ) және каннабинол (КБН) қалып келеді.
Бұл екі зат жақында ғана назарға іліне бастаса да, ғалымдар, дәрігерлер және энтузиастар арасында үлкен қызығушылық тудырып отыр. Олар каннабис пен оның қолдану тәсілдеріне деген түсінігімізді өзгерте алатын ерекше қасиеттер ұсынады. ТГК мен КБД-мен бәсекелесудің орнына, КБГ мен КБН оларды толықтырып, өсімдіктің терапиялық мүмкіндіктерін кеңейтеді.
Сонымен, КБГ мен КБН-ды ерекше ететін не? Неліктен зерттеушілер оларды жиі «болашақтың каннабиноидтары» деп атайды? Бұл қосылыстар антибактериалды және нейропротекторлық әсерлерден бастап, ұйқыны жақсарту мен қабынумен күресуге дейін ағзаға ерекше жолдармен әсер ету мүмкіндігіне ие. Адамның эндоканнабиноидтық жүйесіне күшті психоактивті әсерлерсіз ықпал ету қабілеті оларды медицина мен ғылымға кең жол ашады. КБГ мен КБН-ды құнды ететін ерекшеліктерін және олардың каннабистің болашағы туралы пікірталастардың ажырамас бөлігіне айналу себептерін бірге қарастырайық.
Каннабигерол
Каннабигеролды (КБГ) әділ түрде «аналық» каннабиноид деп атайды, себебі дәл осы заттан каннабистегі барлық басқа белсенді қосылыстардың биохимиялық өмірі басталады. Жас өсімдіктерде каннабигерол қышқылы (КБГА) ТГК, КБД және КБН сияқты танымал каннабиноидтардың бастапқы құрамы ретінде қызмет етеді. Негізінде, КБГ болмаса, каннабисті ерекше ететін сол заттар болмас еді.
Зерттеулер көрсеткендей, КБГ басқа қосылыстардан ерекше ететін көптеген әсерлі қасиеттерге ие. Ең алдымен, ол метициллинге төзімді алтын стафилококк (MRSA) сияқты бактериялардың төзімді штаммдарына қарсы күшті антибактериалды әсер көрсетеді. Бұл ашылым КБГ-ды жаңа антибиотиктерді әзірлеу үшін перспективалы кандидатқа айналдырады, ал бұл салада дәстүрлі медицина барған сайын қиындай түсуде.
КБГ сонымен қатар нейрондық жасушаларды зақымданудан қорғайтын күшті нейропротектор ретінде танымал. Бұл оны қазіргі кезде тиімді терапия әдістері шектеулі Хантингтон ауруы сияқты нейродегенеративті ауруларды емдеуде ерекше қызықтырады.
КБГ-ның тағы бір маңызды қолдану саласы — оның қабыну процесстерін азайтып, созылмалы ауырсынуды жеңілдету қабілеті. Бұл қасиет оны ішек қабыну аурулары сияқты аутоиммунды және қабыну ауруларын емдеуге болашағы зор компонентке айналдырады.
Сонымен қатар, КБГ жаңа нейрондық жасушалардың өсуін ынталандырады — бұл регенеративті медицина үшін шешуші маңызға ие қасиет. Бұл жарақаттар немесе жасқа байланысты өзгерістер кезінде жүйке тінін қалпына келтіруге ықпал ететін дәрілерді әзірлеуге мүмкіндік береді.
КБГ-ның глаукоманы емдеудегі әлеуеті де ерекше маңызды. Ол көз ішілік қысымды тиімді түрде төмендетеді, бұл ауруды емдеудің дәстүрлі әдістеріне балама бола алады. Психоактивті әсердің болмауы арқасында КБГ сананы өзгертпей, терапиялық артықшылықтар іздейтін пациенттер үшін тамаша таңдау болып табылады.
Осы қасиеттердің барлығы каннабигеролды зерттеушілер мен практикалық дәрігерлердің назарында ұстауға негіз береді. Каннабистің құрамындағы ерекше рөлі мен терапиялық мүмкіндіктерінің кең спектрі бұл қосылысты медицина мен фармакологияда пайдаланудың жаңа көкжиектерін ашады.
Каннабинол
Каннабинол (КБН) – каннабистің жетілу кезеңінде ерекше сипатқа ие болатын бірегей қосылыс. "Аналық" каннабиноид КБГ-дан айырмашылығы, КБН ТГК оттегі мен жарықтың әсерінен табиғи ыдырауға ұшыраған кезде түзіледі. Бұл өзгеріс КБН-ды өсімдіктің табиғи қартаюы нәтижесінде пайда болатын ерекше компонентке айналдырады. Оның пайда болу процесі кездейсоқ құбылыс болып көрінсе де, КБН-ның қасиеттері күткеннен әлдеқайда асып түседі.
КБН-ның ең маңызды ерекшеліктерінің бірі – оның жеңіл седативті әсері. Бұл қосылыс ұйқысыздық немесе ұйқының басқа бұзылыстарынан зардап шегетін адамдар арасында танымал болды. КБН негізіндегі өнімдер дәстүрлі ұйықтататын дәрілерге қауіпсіз балама ретінде қарастырылады, себебі олардың тәуелділік тудыратыны немесе ауыр жанама әсерлерінің болуы мүмкін. Терең әрі тыныш ұйқыны қамтамасыз ету қабілеті КБН-ды ұйқы проблемаларын табиғи жолмен шешуді қалайтын адамдар үшін тартымды етеді.
КБН-ның айқын қабынуға қарсы қасиеттері оны артрит пен псориаз сияқты қабынумен байланысты ауруларды емдеуде пайдалы етеді. Бұл қасиеттері эндоканнабиноидтық жүйенің рецепторларымен өзара әрекеттесуіне байланысты, ол қабынуды азайтып, тері мен буындардың созылмалы ауруларының белгілерін жеңілдетуге мүмкіндік береді.
КБН жеңіл психоактивті әсерге ие екені қызық. Алайда оның әсері ТГК-мен салыстырғанда әлдеқайда жұмсақ, бұл оны сананы айтарлықтай өзгертпей, каннабиноидтардың терапиялық пайдасын алғысы келетіндер үшін тамаша таңдау етеді. Бұл қасиет әсіресе ақыл-ойдың айқындығын сақтауды қаласа да, емдік мақсатта каннабисті қолдануды қалайтындар үшін маңызды.
Сонымен қатар, КБН тәбеттің табиғи стимуляторы ретінде перспективті болуы мүмкін, бұл оны созылмалы аурулардан немесе химиотерапия сияқты емдеу нәтижесінде тәбетін жоғалтқан пациенттер үшін пайдалы етеді. Оның ауырсынуды басу әлеуеті де оның артықшылықтарының қатарына қосылып, қолдану аясын кеңейтеді.
Осылайша, ТГК ыдырауының жанама өнімі ретінде пайда болғанына қарамастан, каннабинол каннабистің медициналық қолдануында барған сайын маңызды орынға ие болуда. Оның жеңіл, бірақ тиімді қасиеттері каннабиноидтарды қауіпсіз және табиғи терапиялық құрал ретінде пайдалану мүмкіндіктерін кеңейтеді.
КБГ мен КБН-ның танымалдығы: жаңа қызығушылық толқыны
Каннабигерол (КБГ) мен каннабинол (КБН) медициналық және ғылыми қауымдастықта барған сайын көбірек назар аудартуда, бұған негіз бар. Заманауи экстракция технологиялары бұл заттарды белсенді қасиеттерін минималды жоғалтумен таза күйде бөліп алуға мүмкіндік берді. Бұл оларды медицинада, фармацевтикада және тіпті косметологияда қолданудың жаңа мүмкіндіктерін ашады. Өнімнің дәл мөлшерін анықтап, тазалығын қамтамасыз ету қабілеті бұл заттарды нақты аурулар мен жағдайларды емдеуге арналған дәрі-дәрмектерді жасау үшін тартымды етеді.
Бұл үрдіске қоғамның каннабиске деген көзқарасының өзгеруі де ықпал етуде. Әртүрлі елдерде марихуананың заңдастырылуының артуымен адамдар оны синтетикалық препараттарға табиғи балама ретінде жиі қарайды. Дәстүрлі медицинадан жанама әсерлері немесе төмен тиімділігі себебінен көңілі қалған пациенттер каннабиноидтарға қауіпсіз және табиғи шешім ретінде назар аудара бастады. Осы тұрғыда КБГ мен КБН айрықша маңызды рөлге ие, өйткені олар күшті психоактивті әсерсіз кең терапевтік мүмкіндіктер ұсынады.
Бұл заттарға деген қызығушылықты арттырған тағы бір себеп – ғылыми зерттеулердің көбеюі. Ғалымдар КБГ-ның қуатты антибактериалдық қасиеттерін, соның ішінде алтын стафилококк сияқты тұрақты бактерияларға қарсы тиімділігін дәлелдейтін деректер табуда. Оның қабынуға қарсы және нейропротекторлық қасиеттері бұрын емделмейтін болып саналған ауруларды емдеуде қолдануға мүмкіндік береді. Каннабинол, өз кезегінде, тыныштандыратын және седативті қасиеттерімен ерекшеленіп, ұйқысыздықпен күресу үшін және қабыну мен созылмалы ауырсынуды азайту үшін таптырмас құрал болып табылады.
Зерттеулердің көбеюімен қатар, заңнамадағы өзгерістер клиникалық сынақтарды адамдар мен жануарларға жүргізуге мүмкіндік беруде. Бұл КБГ мен КБН-ның әрекет ету механизмдерін тереңірек түсінуге, олардың тиімділігі мен қауіпсіздігін растауға жол ашады. Әрбір жаңа зерттеу арқылы бұл заттар бактериялық инфекциялардан бастап нейродегенеративті ауруларға дейінгі көптеген медициналық мәселелерге ықтимал шешім ретінде қарастырылуда.
Осылайша, КБГ мен КБН-ның танымалдығы – бұл жай ғана тренд емес, керісінше олардың күшті терапевтік құралдар ретінде шынайы әлеуетін көрсетеді. Бұл каннабиноидтардың медицина мен қоғамдағы жетістігі озық технологиялар, каннабиске деген сенімнің артуы және ғылыми зерттеулердің тереңдеуі арқылы қамтамасыз етілуде.
Қорытынды
Каннабигерол (КБГ) мен каннабинол (КБН) – каннабистің эволюциясындағы жаңа қадам, олар ТГК мен КБД-дан әлдеқайда асатын әлеуетін ашып көрсетуде. Танымал каннабиноидтардың көлеңкесінде қалған бұл қосылыстар бүгінде зерттеушілердің, дәрігерлер мен пациенттердің назарын өздеріне аударып отыр, бұл олардың ерекше терапевтік қасиеттерімен байланысты. Устойчиві инфекциялармен күрестегі үміт сыйлайтын КБГ-ның антибактериалды әсерінен бастап, ұйқысыздық пен созылмалы ауырсынуды жеңілдететін КБН-ның седативті қасиеттеріне дейін, бұл заттар өздерінің маңыздылығын дәлелдеді.
Экстракция және өсіру технологияларының дамуы КБГ мен КБН-ды қолжетімді ете түсуде, ал зерттеулердің артуы олардың медициналық құндылығына деген сенімді күшейтеді. Бұл қосылыстар неврологиялық бұзылулар мен қабыну процестерін емдеудің жаңа тәсілдерін ғана емес, сонымен қатар жанама әсерлері жиі кездесетін дәстүрлі дәрілерге қауіпсіз және табиғи балама ұсынады.
Дегенмен, бұл бағытта әлі де көп жұмыс атқару қажет. Бұл қосылыстардың әлеуетін толық ашу үшін қосымша клиникалық зерттеулер, құқықтық қолдау және қоғамды әрі қарай ақпараттандыру қажет. Соған қарамастан, КБГ мен КБН қазірдің өзінде каннабистің психоактивті немесе релаксациялық әсерлерден әлдеқайда көп екенін көрсетіп отыр. Бұл медицина мен денсаулық сақтау саласына үлкен өзгеріс енгізе алатын тұтас ғылым.
Біз каннабистің қаншалықты көп қырлы болуы мүмкін екенін енді ғана түсіне бастадық. КБГ мен КБН – бұл ежелгі табиғи ресурстың болашақ медицинасының ажырамас бөлігі бола алатынының айқын дәлелі. Жақын арада каннабиноидтық терапиядағы олардың рөлі маңызды болып, каннабисті қуатты емдік құрал ретінде пайдаланудың жаңа қырларын ашады.
Дереккөздер:
- Russo, E. B. (2016). Beyond Cannabis: Plants and the Endocannabinoid System. Trends in Pharmacological Sciences.
- Borrelli, F., Fasolino, I., Romano, B., Capasso, R., Maiello, F., Coppola, D., ... & Izzo, A. A. (2014). Beneficial effect of the non-psychotropic plant cannabinoid cannabigerol on experimental inflammatory bowel disease. Biochemical Pharmacology.
- Andre, C. M., Hausman, J. F., & Guerriero, G. (2016). Cannabis sativa: The plant of the thousand and one molecules. Frontiers in Plant Science.
